De Nederlandse naam voor het vaste plantengeslacht Platycodon is ballonklokje en dat terwijl de naam Platycodon eigenlijk ‘plat klokje’ betekent. Dat lijkt een tegenstelling, maar is het niet. De plant heeft namelijk iets heel bijzonders: als de prachtige bloemen bloeien zijn dat inderdaad platte klokjes, maar in knop zijn het net ballonnetjes. Die zijn dik opgezwollen en gevuld met lucht. Waarom dat zo is, weet niemand. Een verklaring zou kunnen zijn dat die lucht een isolerende, beschermende functie heeft. Deze plant is trouwens ook om andere redenen bijzonder. Het is een van de weinige geslachten waarvan maar één soort bekend is: Platycodon grandiflorus, ofwel het platte klokje met de grote bloemen. Om de een of andere reden doet deze plant, als hij bloeit, veel mensen aan gentianen denken, maar hij is ingedeeld bij de familie van de klokjesbloemen, de Campanulaceae.
Uit Japan en Noord-China
Deze niet-wintergroene vaste plant groeit in de natuur op de noordelijke eilanden van Japan en in Noord-China op grazige, open berghellingen, waar de omstandigheden wel iets weg hebben van laaggelegen Alpenweiden. Zon en wind hebben er vrij spel en wilde dieren grazen er. De wilde soort Platycodon heeft grote blauwe bloemen en wordt bloeiend ca. 70 cm hoog. Het ovaal-langwerpige blad heeft een wat blauwige of grijsachtig groene kleur en het is aan de randen gezaagd. De bladstand verschilt sterk. Aan één plant kunnen de bladeren per twee tegenover elkaar staan (gepaard), maar de bladeren staan ook wel in kransen en wat hoger aan de bloemstengels zelfs verspreid. De planten zijn dus heel variabel. Ze bloeien in juni-augustus en ze komen heel laat in het voorjaar pas boven de grond. Dat is logisch als je weet hoe koud het dan in Noord-China nog kan zijn. Dus er hoeft niets aan de hand te zijn als er half mei nog geen leven aan de plant te zien is. De dikke, vlezige penwortel waarin de plant zich in het najaar terug trekt, bewaart het leven zorgvuldig tot de omstandigheden goed genoeg zijn om weer uit te lopen.
Die penwortel is tevens de reden dat wat oudere planten zich moeilijk laten verplanten. De meeste wortelgewassen houden daar niet van. De jonge exemplaren die GroenRijk voor je heeft, zijn in potjes gekweekt. Die kun je met kluitje en al probleemloos planten. Als je een groep Platycodon’s wilt planten, wordt aangeraden er 11 per m2 te planten.
Diverse cultivars
Er zijn diverse cultivars in de handel, die geen van alle even hoog worden als de oorspronkelijke, wilde soort. Ze halen hooguit 60 cm. Ze bloeien wel allemaal in dezelfde periode (juni-augustus) en hebben bijna allemaal ongeveer dezelfde kenmerken. Platycodon grandiflorus ‘Albus’ bloeit wit (met lichtblauwe aders), ‘Mariesii’ licht lilablauw, ‘Pink Star’ roze, ‘Misato Purple’ paars. De cultivar ‘Perlmutterschale’ (‘Mother of Pearl’, paarlemoer roze) wijkt heel weinig af van ‘Shell Pink’ (deze rassen zouden zelfs identiek kunnen zijn). Een duidelijke afwijkeling is ‘Sentimental Blue’ die hemelsblauwe bloemen heeft, maar slechts 15 cm hoog wordt, de violetblauwe cultivar ‘Apoyama’ haalt de 20 cm. ‘Double Blue’ en ‘Double White’ hebben gevulde (dubbele) bloemen. De cultivars met voldoende steellengte geven uitstekende snijbloemen.
Makkelijke verzorging
Plant Platycodon in voedzame, goed doorlatende en diep losse grond (de penwortel moet goed kunnen uitgroeien). Kies een zonnige groeiplek (niet in de schaduw van bomen of struiken) en laat de planten met rust als je ze eenmaal hebt geplant. Schoon het afgestorven loof in het voorjaar op. Geef tijdens langdurig droge periodes voldoende water en in het voorjaar een goede, organische basisbemesting. Voor de rest is het alleen maar genieten van de prachtige bloemen van deze planten. Ze zijn vooral mooi in groepen of gecombineerd met andere vaste planten. Ballonklokjes vormen een nette pol en woekeren niet. Maar als je ze in een groepje met tussenruimtes van ca. 30 cm plant, zullen ze een mooie, gesloten groep vormen. Ze doen het ook goed in plantenbakken, mits op een zonnige plek en als je ervoor zorgt dat de potgrond niet uitdroogt.
TIP
Platycodon is in de border uitstekend te combineren met soorten zoals de bloedrode ooievaarsbek (Geranium sanguineum), marjolein (Origanum), ganzenbloem (Potentilla ‘Gibson’s Scarlet’), lage teunisbloemen (Oenothera macrocarpa) en lage siergrassen.
In kort bestek
Ballonklokjes (Platycodon) zijn prachtig bloeiende (juni-augustus) vaste planten met grijsachtig blauwgroen blad en grote, vrij platte klokjesbloemen in blauwe, roze of witte tinten. In knop lijken de bloemen op ronde, opgeblazen ballonnetjes. Platycodon’s groeien graag in diep losse, goed doorlatende, voedzame grond in zon tot lichte schaduw. Kijk voor meer informatie op groenrijk.nl.
