De wintergroene rode sluiervaren heeft in het voorjaar prachtig brons- tot felrood loof.
De rode sluiervaren (Dryopteris erythrosora) wordt ook wel herfstvaren genoemd. Het is een prachtige, vrij klein blijvende tuinvaren uit Japan, Korea, Taiwan en China. Hij komt zelfs op de Philippijnen in het wild voor. Vanwege die (sub)tropische afkomst zou je denken dat hij niet winterhard zou zijn, maar dat is hij wel. 15 graden Celsius vorst kan hij makkelijk hebben. Alleen kan het blad dan wat vorstschade oplopen. Het is ook verstandig om in het najaar geplante sluiervarens tijdens de eerste winter met een laagje (afgevallen) blad te bedekken. Na die eerste winter heeft de plant zich zo goed op z’n nieuwe groeiplek gevestigd dat bescherming niet meer nodig is. De plant dankt zijn naam ‘rode sluiervaren’ aan de brons- of roodkoperkleurige tot zelfs felrode tinten waarmee de jonge bladeren in het voorjaar uitlopen. Warme kleuren! Rode sluiervarens zijn juwelen in de schaduwtuin.
Wintergroen
Rode sluiervarens behouden hun blad tijdens de winter. Vanaf de lente kleurt het rood uitgelopen blad steeds meer naar allerlei groene tinten (van licht tot donker). De mooiste bladkleuren ontstaan op een plek in de halfschaduw. Als er na de winter dood of wat lelijk geworden blad aan de planten zit, kun je dat wegknippen. Er volgt vanzelf nieuw blad. De bladeren zijn dubbel geveerd (de deelbladeren aan de hoofdnerf zijn zelf ook weer in kleinere blaadjes opgedeeld), ze glanzen in het licht en lopen vrij laat in het voorjaar uit. Volwassen bladeren zijn aan de onderzijde bezet met felrode sporenhoopjes. Rode sluiervarens woekeren niet. Ze zijn polvormend en breiden zich dus niet sterk uit. De plant neemt wel ieder jaar wat in omvang toe.
Verzorging
De rode sluiervaren houdt van een plek in halfschaduw tot schaduw in niet te natte (dus goed doorlatende), goede tuingrond. Deze varen hoeft niet per se in zure grond te groeien. De grond mag ook pH-neutraal tot zelfs licht kalkhoudend zijn. Maar wel humusrijk. Als je grond minder humus bevat kun je er bij het inplanten het beste potgrond doorheen bijmengen. De standplaats moet liefst wat beschut zijn (bijvoorbeeld als onderbeplanting tussen en bij heesters). Hoe beschutter des te beter het groenblijvende blad de winter doorstaat. Zorg wel dat de grond waarin ze staan altijd iets vochtig blijft. Rode sluitervarens hebben vrijwel geen last van ziekten of ongedierte. Geef in het voorjaar een goede, organische basisbemesting, bijvoorbeeld een laagje compost bij de planten. Geef geen kunstmest of sterk kalkhoudende mest.
Een fascinerend voortplantingsproces
Varens behoren tot de zogenaamde hogere planten, maar ze vormen geen bloemen of zaden, wel sporen. Aan de bladonderzijden worden sporenhoopjes gevormd. De sporen die daarin worden gevormd (een soort minuscule korreltjes) worden als ze rijp zijn uit de sporendoosjes weggeslingerd en door de wind verspreid. Als ze ergens neerkomen waar ze goed kunnen kiemen, doen ze dat. Maar uit zo’n spoor groeit nog geen nieuwe varen, want sporen bezitten maar de helft van de daarvoor benodigde chromosomen. Om een varen te vormen is er een tussenstadium nodig, het zogenaamde prothallium of de voorkiem. Dat is een plat, groen wezentje dat zich met een soort worteltjes aan de bodem bevestigt en al voedsel opneemt en dus iets groeit. Er ontwikkelen zich dan aan de onderzijde vrouwelijke geslachtsorganen en tussen de worteltjes manlijke. Allebei met opnieuw de helft van de chromosomen. De manlijke geslachtsorganen vormen beweeglijke voortplantingscellen die losraken en via een laagje vocht naar de eicellen in de vrouwelijke organen zwemmen. Die eicellen worden dan dus bevrucht en hebben dan het volledige aantal chromosomen dat nodig is om er een nieuwe varenplant uit te laten groeien. Als die nieuwe varenplant zover is gegroeid dat hij zelfstandig verder kan leven, sterft het prothallium. Die is dan niet meer nodig. Nog even over die sporenhoopjes waarmee alles begint: iedere varensoort is herkenbaar aan de bijzondere vorm van die hoopjes.
Toepassing
Rode sluiervarens zijn ideaal in de onderhoudsarme tuin. Staat hij eenmaal ergens, bijvoorbeeld in een bostuin, schaduwtuin of andere natuurlijke tuin, maar in borders in formele tuinen in de halfschaduw kan ook, laat hem daar dan lekker met rust en rustig groeien. Hij zal niet hoger worden dan 45-60 cm en langzaam in omvang toenemen. Ook als kuipplant op een beschaduwde hoek van het terras zal hij het goed doen. Deze plant heeft bovendien geen last van wat vervuilde stads- of industrielucht, wel van erg zoute lucht. Het is geen plant voor een tuin vlak bij zee Als de plant eenmaal goed is gevestigd op zijn groeiplek zal hij zelfs tijdelijk drogere omstandigheden goed doorstaan, hoewel hij het liefst steeds een beetje vochtig – niet te nat – heeft. Plant voor onderbeplanting ca. 5 planten per vierkante meter (ca. 45 cm tussenruimte).
TIP
Het blad van de rode sluiervaren wordt graag toegepast in bloemschikkingen.
In kort bestek
De schitterende rode sluiervaren (Dryopteris erythrosora) is een wintergroene varen waarbij het nieuwe blad in het voorjaar met koperrode tot felrode tinten uitloopt. Goed winterhard. Ideaal in schaduwrijke omstandigheden, bijvoorbeeld onder en tussen heesters. Zeer onderhoudsarm. Vraagt humusrijke, goed doorlatende, maar wel iets vochtig blijvende grond. Verdraagt vervuilde industrie- en stadslucht. Ca. 50 cm hoog. Woekert niet. Nu bij GroenRijk!
Kijk voor meer informatie op groenrijk.nl
