Deze week krijgen de bosviooltjes of hoornviooltjes bij GroenRijk volop aandacht. Ze zijn er nu volop bloeiend in allerlei kleuren en reeksen kweekvormen. Het zijn wel allemaal planten uit de bekende Viola Cornuta Groep. Dat zijn de violen met de zogenaamde hoorntjes: achter uit de bloemen steken uitgroeisels die ‘pieken’ of ‘horens’ worden genoemd. Waar die voor dienen is niet helemaal duidelijk. Je herkent er deze violen onmiddellijk aan. Hoornviolen worden ook wel bosviolen of mini’s genoemd. Maar je kunt ook de term mini-bosviolen tegenkomen. Dat zijn niet de al genoemde mini’s, maar hoornviooltjes in een nog kleinere vorm: de zogenaamde micro’s. Die zijn in alle delen (ook de bloemen) nog kleiner dan de mini’s of bosviolen. Maar dan zijn we er wat naamgevingen betreft nog niet helemaal, want er zijn ook violen die de officiële naam bosviolen dragen die in het wild in het bos groeien (zeldzaam ook in Nederland en België) en niet tot de hoornviooltjes behoren. Dat zijn dus de echte bosviolen! Laten we het er maar op houden dat je deze week bij GroenRijk je liefde voor violen helemaal kunt uitleven en dan speciaal met de prachtige, lieflijke, sterke, rijkbloeiende gehoornde exemplaren. Ze wachten op je!
Groen blijvende vaste planten
De soort waar alle gekweekte hoornviooljes in ieder geval (vaak deels) van afstammen – Viola cornuta – komt oorspronkelijk uit de schaduwrijke bossen van de Pyreneeën – het berggebied op de grens van Spanje en Portugal dat een enorm rijke en heel bijzondere flora kent. Hoornviooltjes zijn bosplanten en je kent de wisselende schaduw die in een bos heerst (‘dappled shade’ noemen de Engelsen dat: vlekkerige schaduw). Zo’n situatie hebben ook de hoornviooltjes het liefst. Dus niet de hele dag volle zon.De bosviolen die GroenRijk nu aanbiedt zijn in feite groen blijvende, tamelijk kort levende, soms als tweejarig beschouwde vaste planten. Ze worden bijna altijd op kleur verkocht, dus serie- en cultivarnamen (rasnamen) zijn vaak minder belangrijk, hoewel er genoeg benaamde cultivars zijn. Bijvoorbeeld het beroemde hoornviooltje ‘Molly Sanderson’ dat vanwege de donkere kleur ook wel ‘het zwarte viooltje’ wordt genoemd. De hoornviooltjes die GroenRijk nu voor je heeft, bloeien maandenlang en kunnen heel goed tegen wat slechter weer. Het enige waar ze echt een hekel aan hebben, is te lang ‘natte voeten’. Dus zorg voor goede drainage op de plek waar ze staan of in de bak, pot of schaal waarin je ze hebt geplant.
Je kunt ze zelfs binnen zetten
Dat kan inderdaad, maar ook dan: zet ze niet in direct, fel zonlicht. En vergeet niet water te geven. Geef dat bij planten in een pot of bak – binnen of buiten maakt niet uit – zeker eens per week en meng dan ook wat vloeibare plantenvoeding door het gietwater. Als het binnen nogal warm is, zul je vaker water moeten geven De planten worden ongeveer 15 cm hoog en ze hebben hartvormige blaadjes met gekartelde randen. De kleine, eetbare bloemen verschijnen daar in een reeks van kleuren bovenuit. Als je de uitgebloeide bloempjes regelmatig wegknipt, bloeien ze extra lang door. Je kunt ze ook overhouden. Een paar graden vorst kunnen ze wel hebben, maar wordt het buiten veel kouder en ze groeien in een pot of bak, dan kun je ze beter tijdelijk even vorstvrij, maar wel koel in je huis, schuur of garage zetten. Je kunt ze dan in het voorjaar – vanaf eind april – buiten uitplanten (als er geen kans op nachtvorst meer is). Maar doe dat eerst alleen overdag bij mooi weer om ze aan het ‘buitenleven’ te laten wennen. ‘Afharden’ heet dat. Als je dat een paar dagen achter elkaar hebt gedaan, kunnen ze definitief buiten blijven. Je kunt ze dan ook in de volle grond van je tuin planten. Je zult dan alleen merken dat ze niet meer in de herfst, maar van mei tot september bloeien. De bloeiperiode die ze nu hebben, is door de kwekers zo geregeld. Dat is echte kwekerskunst.
Het enige echte bosviooltje
Het echte bosviooltje dat we hierboven al noemden, Viola silvestris, komt voor in de loofbossen van Denemarken in Europa tot Algerije in Noord-Afrika en naar het oosten toe in gematigd Azië tot in Japan. De plant bloeit in april roodachtig blauw en heeft langwerpig-hartvormige blaadjes. Vroeger was de wetenschappelijke naam Viola silvatica (ook: V. reichenbachiana) en hoorde er een nu apart benoemde soort bij die wat lichter blauw bloeit en iets bredere, hartvormige blaadjes (precies schoppen-aas uit het kaartspel) heeft, maar er verder sprekend op lijkt. Dat is de nu dus apart benaamde soort Viola riviniana (het bleeksporig bosviooltje) die alleen in Europa voorkomt, maar wel van Lapland tot de Middellandse Zee. De oude Grieken noemden alle viooltjes ‘ion’ en daar waren sommige Romeinse schrijvers weer van in de war, omdat ze dachten dat het om irissen ging. Rond viooltjes is er kennelijk altijd al verwarring geweest.
TIP: De bloemen van hoornviooltjes worden graag als kleurrijke garnering bij allerlei gerechten toegepast. Bijvoorbeeld over salades gestrooid zijn ze prachtig. Die bloempjes hoef je dan niet op de rand van je bord te leggen, want je kunt ze echt eten. Ze smaken heel lekker. Een beetje friszoet.
In kort bestek
Bosviolen (Viola Cornuta Groep) zijn vrolijke, kleinbloemige kweekvormen van het hoornviooltje. Iedereen kent ze en houdt van ze. Ze bloeien van september tot in december zowel binnen als buiten in tal van kleuren. Ze verdragen lichte vorst en vragen alleen wat water en voeding. Ideale, makkelijke planten voor potten, bakken, schalen en volle grond om nu heerlijk de herfst mee op te fleuren. Nu bij GroenRijk!
